İyi bir tez nasıl olmalı? Diye merak eden her öğrenci, öncelikle bu sürecin bir plan ve program dahilinde yürümesi gerektiğini bilmelidir. Uzun bir araştırma ve incelemelerden sonra gerekli olan aşamaları tamamladıktan sonra tez projesinin sonuna gelinir. Tez çalışmalarına başlarken mutlaka referans çalışmalara göz atmak gerekir, çünkü çalışmanın hangi bölümlerden oluşması gerektiğini bilmek, tez hazırlığında hızla yol alınmasını sağlar.
Tez Çalışmasında Başlık Nasıl Belirlenir? Tez çalışmasında başlık nasıl belirlenir? Konusu, mevcut çalışmaya başlamadan önce mutlaka netleştirilmesi gereken noktadır. Proje ile ilgili farklı dönemlerde yayınlanmış metinleri incelemek daha kapsamlı bir çalışmaya ortaya koyulmasına neden olur. Başlık çok kısa olmamalıdır, ancak konudan uzaklaşacak kadar da uzun olmamalıdır. Orta ölçekte bir tez başlığı ile konuyu adlandırmak en doğrusudur. Örnek olarak, “İktisat faaliyetleri” olarak verilecek başlık çok kısa ve anlaşılmazdır. “ iktisat bilimleri çerçevesinde ele alınan ihracat faaliyetlerinin değerlendirilmesi” başlığı da konuyu dağıtmış olacaktır. “ iktisat biliminin dış ticaret açısından değerlendirilmesi” konuyu net olarak ortaya koyan bir başlıktır.
Önsöz Aşaması
Önsöz aşaması, tezin amacını ve neden yazıldığını açıklayan bölümdür. Uzun ve meşakkatli bir tez sürecini tamamlayan kişi, tezin önsözünde, çalışma süresince gerçekleştirdiği gözlemlerini paylaşır. Ayrıca önsöz, tez çalışmasında kullanılan bilgilere ve kaynaklara değinilen bölümdür. Çalışmasını tamamlayan öğrenci, tez konusunu tamamlarken kendisine destek olan kişilere de bu bölümde teşekkür edebilir.
Özet Yazımı Nasıl Olur?
Bir tez çalışmasında sıklıkla okunan bölümler, özet, giriş ve sonuçlar bölümüdür. Özet yazımı nasıl olur? Konusuna geçmeden önce özet bölümünün, tezin akademik tanıtımı olduğunu hatırlamak gerekir. Çalışma hakkında genel bilgi almak isteyenler, özet kısmını okuyarak, istedikleri sonuca ulaşabilmelidir. Bu nedenle tez çalışmasını mutlaka iyi bir özetle kuvvetlendirmek gerekir. Özeti yazarken, ilk paragrafta mutlaka tez konusunu tanıtmak gerekir. Diğer paragrafları da çalışmanın kapsamına ve amaçlara göre ayırarak, özet yazımı tamamlanabilir. Özet bölümünde kullanılan cümle yapıları geniş geçmiş zaman kipi ile yapılmalıdır. Çünkü çalışma tamamlanmıştır ve artık gelinen noktada ortaya veriler anlatılmaktadır. Dolayısıyla, ifadelerimiz, “ele alınmıştır, yürütülmüştür” formunda olmalıdır. Okuyucunun tezin yazılı bölümlerini kolayca takip edebilmesi için çalışmayı, ana bölümlere ayırarak yazmak gerekir. Tez metninin ilk bölümünde giriş, son bölümünde ise sonuç ve öneriler kısmı bulunmalıdır.
Giriş Bölümünün Yazılması?
Giriş bölümünün yazılması için mutlaka tez çalışması genel hatları ile tamamlanmış olmalıdır. Okuyucu tezin giriş bölümünü okurken, başka hiçbir yayını okumaya gerek duymadan konuyu anlamalıdır. Giriş kısmında yeterli temel bilgiler bulunmalı, çalışmanın amacı kısa cümlelerle belirtilmelidir. Tez konusunun seçilme nedeni ve konunun önemi, giriş bölümünde detaylı olarak anlatılmalıdır.
Giriş bölümünü şu aşamalara ayırabiliriz:
- Tez konusunun tanımının yapılması
- Tez hakkında bilinmesi gereken ön bilgilere yer verilmesi
- Mevcut tez çalışması ile ilgili daha önce yapılmış araştırmalar varsa bunlara değinmek ve kısa yazmak.
- Çalışmada kullanılan yöntemlerin seçilmesindeki neden
- Okuyucunun tez hakkında bir karara varmasını sağlayacak kısa notlara yer vermek.
Tez çalışması, girişte ana hatlarıyla tanıtılır ve daha sonra ayrıntılı olarak ele alınır. Çalışma, önemli görülen bilgilerin hiçbiri atlanmadan, metne dökülür. Her ana bölümün ilk paragrafı bölümün tanıtıldığı aşama olmalıdır. Tez çalışmasını grafik ve tablolarla destekleyerek projeyi daha anlaşılabilir hale getirebilirsiniz. Eğer çalışmada, deney yapılacak bir bölüm bulunuyorsa, deneylerden elde edilen sonuçları da tablo ve grafik analizleri halinde vermek gerekir. Böylelikle sonuçları değerlendirmek daha kolay olacaktır. Çalışmada deney bölümü yoksa, harici bir uygulama bölümü ekleyerek, tez konusuna detay katılabilir.
Sonuçlar ve Öneriler Bölümü
Sonuçlar ve öneriler bölümü, tez çalışmasının kritik aşamalarıdır. Çalışmada elde edilen tüm bilgiler, sonuç bölümünde değerlendirilir ve önerme tamamlanır. Sonuç bölümünü şu aşamalara ayırarak daha anlaşılır hale getirebilirsiniz:
• Tez konusunun açıklandığı ve çalışmada kullanılan yöntemlerin neler olduğu
• Elde edilen sonucun kısa ve öz ifadelerle anlatılması
• Deneysel çalışmanın olduğu tezlerde, deney sonuçlarının kısaca değerlendirildiği ek bir bölüm oluşturulması.
• Bu tez konusunda çalışmak isteyenlere fikir verebilmek için çalışma sonunda hedefe ne kadar ulaşıldığının anlatılması.
Her tez çalışması tamamlanırken mutlaka projenin güçlü ve zayıf ve yönlerine değinmek gerekir. Bu yöntem çalışmada, nesnel ve bağımsız bir anlayışın hakim olduğu izlenimini uyandırır.
