Literatür taraması nasıl yapılır? Tez yazım sürecinin en kritik aşamalarından biridir ve araştırmanın temellerini oluşturur. Tez konusu hakkında yapılacak her bir literatür taraması, araştırmanın teorik çerçevesini belirlemenin yanı sıra, çalışmanın nasıl bir metodolojiyle ele alınacağına dair önemli bilgiler sunar. Literatür taraması ile, önceki araştırmalardan elde edilen bilgiler ışığında, konuyla ilgili hangi perspektiflerin ortaya konduğu, hangi yaklaşımların benimsendiği ve hangi sonuçların elde edildiği açıkça görülür. Bu süreç, tez yazımında yalnızca bir literatür incelemesi değil, aynı zamanda araştırmacının bilimsel düşünme becerilerini geliştirmesi açısından da büyük önem taşır.
İçindekiler:
Literatür Taramasının Amacı ve Önemi
Literatür taramasının en önemli amacı, araştırmacının tez konusunu derinlemesine anlaması, konuyla ilgili daha önce yapılan çalışmaları gözden geçirmesi ve kendi araştırmasına nasıl bir katkı sağlayacağını planlamasıdır. Bu, yalnızca çalışmanın eksik yönlerini ortaya koymakla kalmaz, aynı zamanda literatür üzerinde yapılan analiz ve eleştirilerle araştırma alanında bir boşluk olup olmadığı da belirlenir. Literatür taraması, araştırmanın kapsamını daraltmak veya genişletmek, konuya dair yeni hipotezler geliştirmek, kullanılan metodolojileri analiz etmek ve varsa tezin yeni bir bakış açısı sunduğunu göstermek için kritik bir adımdır.
Çalışmanın ilerleyişi, literatür taraması aşamasında elde edilen bulgulara dayanır ve bu da çalışmanın hangi açılardan derinleştirileceğini ve hangi sorulara odaklanılacağını belirler. Doğru bir literatür taraması, araştırmanın bütünlüğünü sağlayarak teorik temeli güçlendirir ve araştırmacıya güvenli bir yol haritası sunar. Literatür Taraması Nasıl Yapılır
Literatür Taraması Nasıl Yapılır?
Literatür taraması yapmak, sadece mevcut literatüre göz atmakla sınırlı değildir. Bu süreç, sistematik bir şekilde ve planlı bir şekilde yapılmalıdır. Öncelikle, konuya ilişkin anahtar kavramlar belirlenmeli ve bu kavramlar doğrultusunda literatür taraması yapılmalıdır. Kaynaklar, belirli alt başlıklar altında kategorize edilerek, konuyla doğrudan ilişkili olan çalışmaların ayrıntılı bir şekilde incelenmesi sağlanmalıdır. Bu adımda, araştırmacının neyi araştıracağı, hangi soruları soracağı ve hangi yöntemleri kullanacağı gibi temel sorulara odaklanılması gerekir.
Her bir kaynak tek tek analiz edilmeli, yazarın yaklaşımı, kullanılan metodoloji, bulgular ve sonuçlar net bir şekilde not edilmelidir. Aynı zamanda, araştırmacı farklı disiplinlerden gelen bakış açılarını ve önceki çalışmalardaki eksiklikleri de göz önünde bulundurmalıdır. Literatür taraması sırasında elde edilen anahtar kelimeler, daha sonraki aşamalarda çalışmanın derinleştirilmesi için önemli bir araç olabilir. Sonuçta, literatür taramasının amacı yalnızca bilgi toplamak değil, aynı zamanda o bilgiyi analiz etmek ve sentezleyerek, çalışmanın ilerlemesine katkıda bulunmaktır. Literatür Taraması Nasıl Yapılır
Literatür Taramasının Tez Çalışmasına Etkisi
Literatür taramasının tez hazırlama çalışmasına etkisi oldukça büyüktür. Çalışmanın teorik temeli, literatür taramasında edinilen bilgilere dayanır. Doğru yapılan bir literatür taraması, araştırmacının hangi teorileri ve modelleri kullanacağına, hangi boşlukları dolduracağına ve hangi yeni katkıyı sunacağına dair bir çerçeve çizer. Aynı zamanda, tezin ana argümanlarının belirlenmesi, literatür taramasında yer alan bilgilerle şekillenir. Tez konusunun literatürünü derinlemesine incelemek, bu konuda yapılmış araştırmalarda hangi boşlukların kaldığını görmek ve buna dayalı olarak yeni bir araştırma sorusu oluşturmak, araştırma sürecinin en kritik aşamasıdır.
Bir diğer önemli nokta ise, literatür taramasının araştırmanın metodolojik yapısına olan etkisidir. Tarama sırasında kullanılan yöntemler, tez çalışmasının hangi teknik ve yaklaşımlar ile ilerleyeceğini belirler. Tez sahibinin sunum aşamasına gelene kadar edindiği bilgi ve deneyimler, literatür taraması sürecinde pekişir ve bu, sonrasında yapılacak sunumda da kendini gösterir.
Literatür Taramasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Bir literatür taramasının doğru ve verimli olabilmesi için bazı önemli noktalara dikkat edilmesi gerekir. İdeal bir literatür taraması, geniş kapsamlı olmalı ve farklı perspektiflerden ele alınmalıdır. Bu, yalnızca tek bir araştırma alanı veya teoriye dayalı bir çalışma yapmaktan kaçınarak, konuyu farklı açılardan tartışmaya olanak tanır. Ayrıca, literatür taraması yapılırken her bir kaynağın güncel olup olmadığına dikkat edilmelidir. Özellikle alanındaki yeni gelişmeler, güncel yayınlar ve en son yapılan araştırmalar göz önünde bulundurulmalıdır. Literatür Taraması Nasıl Yapılır
Literatür taraması sürecinde önemli olan bir diğer nokta ise, kullanılan kaynakların güvenilirliği ve geçerliliğidir. Tarama sırasında yalnızca akademik dergiler, kitaplar ve güvenilir online veritabanları kullanılmalıdır. Ayrıca, araştırmada elde edilen verilerin doğruluğunu ve güvenilirliğini sorgulamak ve bulguları titizlikle değerlendirmek gerekir.
Bir literatür taraması, genellikle belirli bir sınır içinde yapılmalıdır. Çalışmanın konusuyla doğrudan ilişkili olmayan, zaman ve enerji kaybına yol açacak olan kaynaklardan kaçınılmalıdır. Böylelikle, tarama sürecinde dikkat dağılmadan, doğru ve anlamlı verilere odaklanılabilir. Tarama işlemi ilerledikçe, her bir kaynak hakkında yapılan notlar, literatür taramasının sonunda anlamlı bir bütün haline gelir.
Literatür Taramasında Kaynak Kullanımı
Literatür taramasında kullanılan kaynaklar, araştırmanın kalitesini ve derinliğini doğrudan etkiler. Bu nedenle, kaynakların dikkatlice seçilmesi büyük önem taşır. Günümüzde internetin gelişmesiyle birlikte, akademik makalelere ve diğer literatür kaynaklarına erişim oldukça kolaylaşmıştır. Ancak, yalnızca Türkçe kaynaklar değil, yabancı dildeki kaynaklar da araştırmaya dahil edilmelidir. Yabancı dildeki kaynaklar, çalışmanın uluslararası düzeyde de geçerliliğini artırabilir ve özgünlük kazandırabilir. Ayrıca, farklı veri tabanlarından elde edilen bilgiler, literatür taramasının çeşitliliğini artırır ve çalışmanın daha zengin bir içeriğe sahip olmasını sağlar. Literatür Taraması Nasıl Yapılır
Literatür taramasında, kaynakların doğru şekilde alıntılanması ve referans verilmesi de önemlidir. Akademik dürüstlük ve etik kurallarına uygun bir şekilde yapılan kaynak kullanımı, tezin kalitesini artırır ve plajiyat riski ortadan kaldırır.
Sonuç olarak, literatür taraması, yalnızca bilgi toplama değil, aynı zamanda araştırmanın şekillendirilmesi, derinleştirilmesi ve bilimsel bir katkı sağlaması adına kritik bir adımdır. Sistematik, planlı ve doğru bir literatür taraması, hem tez yazım sürecini kolaylaştırır hem de araştırmanın bilimsel değerini artırır.
